Izaak ben Aron Prostic, część 3

W roku 1600 (mając już wtedy dobrze ponad 70 lat) Izaak opuścił Kraków i powrócił do rodzinnego Prościejowa. Pozostawił dobrze prosperującą drukarnię w rękach swoich synów, a sam przeszedł na zasłużoną „emeryturę”. Jednak wcale nie zamierzał spędzić reszty życia bezczynnie – zabrał ze sobą bowiem z Krakowa nie tylko podstawowe wyposażenie drukarni, ale również dwóch pracowników: swojego rodaka z Prościejowa Eliezera ben Benjamina Wolfa oraz Aszera ben Naftalego Altszulera z Pragi.

Isaac ben Aaron Prostic, part 2

In the years 1571 – 1578 only about twenty titles left Prostic’s printing house. The pace of publishing and editorial work clearly slowed down when compared to the previous period. We can only guess the reasons for this state of affairs: the death of King Sigismund Augustus in 1572 was not only the end of the Jagiellonian dynasty, but also the end of the so called “Golden Age” and marked the end of steady development of the Jewish community. Additionally, the period of interregnum caused uncertainty as to the fate of the family enterprise and was not encouraging of hard work. The situation did not improve after the election of Henri de Valois to the throne of the Republic (in 1573) who failed to acknowledge even the privileges the Jews have hold for a long time [1]. It was only when Stephen Bathory took the throne that the situation of the Jewish communities once again stabilized, as he was particularly sensitive to the issue of religious tolerance and legal equality of infidels.

Izaak ben Aron Prostic, część 2

W latach 1571-1578 drukarnię Prostica opuściło jedynie około dwudziestu tytułów. Tempo prac wydawniczo-edytorskich wyraźnie spadło w porównaniu do poprzedniego okresu. Przyczyn tego stanu rzeczy możemy się jedynie domyślać – śmierć króla Zygmunta Augusta w 1572 roku była końcem nie tylko dynastii Jagiellonów, ale także końcem tzw. „złotego wieku”, zakończyła też okres stabilnego rozwoju gminy żydowskiej, a okres bezkrólewia powodował niepewność co do dalszych losów rodzinnego przedsięwzięcia, i nie sprzyjał intensywnej pracy. Sytuacja nie polepszyła się wcale po wyborze na tron Rzeczpospolitej Henryka de Valois (w 1573 roku), który nie potwierdził nawet żydom posiadanych już od dawna przywilejów[1]. Dopiero gdy na tronie zasiadł Stefan Batory, bardzo czuły na punkcie tolerancji religijnej i równouprawnienia innowierców, sytuacja gmin żydowskich ponownie ustabilizowała się.

Isaac ben Aaron Prostic, part 1

Prostějov (Prossnitz)[1] in Moravia is a small town (now less than 50,000 inhabitants), which played a prominent role in the history of Jewish printing in Poland and the Czech Republic. The reason is that it was here, in the year 1527, in the printing house of Kašpar Aorg that the first ever book was printed in Moravia. It was also here that Isaac ben Aaron, known as Prostic (of Prostějov), was born, and who later became a printer in Krakow and also here, in Prostějov.

Izaak ben Aron Prostic, część 1

Prościejów na Morawach[1] to niewielkie miasto (obecnie niecałe 50 tysięcy mieszkańców), które odegrało niepoślednią rolę w historii drukarstwa żydowskiego zarówno w Polsce jak i w Czechach. A to dlatego, że tutaj właśnie  w 1527 r. w drukarni Kašpara Aorga wydrukowano pierwszą książkę na Morawach. W tej miejscowości urodził się także Izaak ben Aron, znany pod nazwiskiem Prostic (z Prościejowa) – drukarz w Krakowie oraz w Prościejowie właśnie.

Krotoszynski’s Further Efforts

This is a continuation of the previous article.

In the second half of the 1780s, King Stanisław August Poniatowski ended Kruger’s monopoly on Hebrew prints by giving privileges to establish Jewish printing houses to a few magnates as well as to the Lublin Rabbi – Hersch Szewlowicz (Szawelowicz). In the beginning of the year 1789, Piotr Zawadzki [1], who was a metal casting artisan from Warsaw and the owner of one of the country’s largest font foundry, established his own printing house, without having first a proper privilege.